Sanayinin Yol Haritası Hazır ...
2017- 2021 yillarini kapsayacak stratejik çalismalari özetleyen KKTC Sanayi Strateji Raporu hazirlandi. Rapor sanayinin nasil gelisecegine isik tutuyor, yapilmasi gereken çok is var.
RAPOR TAMAMLANDI: Ekonomi ve Enerji Bakanligi, DPÖ ve KibrisTürk Sanayi Odasi koordinesi, ve Türkiye Cumhuriyeti Büyük Elçiligi destegiyle “Kuzey Kibris Türk Cumhuriyeti Sanayilesme Stratejilerinin Belirlenmesi” projesi kapsaminda “KKTC Sanayi Stratejisi” raporu tamamlandi
KAYIT DISI EKONOMI: KKTC Imalat sanayinin önündeki en büyük engellerden biri de, kayit disilik. Disa açik olmayan ekonomik yapi yaninda, kayit disiligin artarak büyümesi de, raporun neredeyse her sayfasinda devletin denetim görevini yapmadigini ortaya koyuyor
SANAYI BÖLGELERI DÖKÜLÜYOR: Imalatçilarin üretim alanlari da, neredeyse bölgenin en kötü sanayi bölgeleri… Türkiye’de sanayi bölgeleri tamamen üretime odaklanirken, KKTC’de sanayi bölgeleri basibozukluk ve yetki karmasasi içerisinde adeta dökülüyor
ACIL BES ADIM: KKTC Imalat Sektörünün gelecege tasinmasi için acil atilmasi gereken adimlar belirlendi:
- Sanayi Sektörünün Rekabet Gücünün Artirilma
- Yatirim Ortaminin Iyilestirilmesi
- Sanayi Sektörünün Ihtiyaç Duydugu Kaliteli Is Gücünü Saglamak
- NIS Ürünlerin Markalasmasi
- Yenilikçi Ve Ar-Ge’ye Dayali Sanayinin Gelistirilmesi
Ekonomi ve Enerji Bakanligi, Devlet Planlama Örgütü ve Kibris Türk Sanayi Odasi koordinasyonunda Türkiye Cumhuriyeti Büyük Elçiligi destegiyle “Kuzey Kibris Türk Cumhuriyeti Sanayilesme Stratejilerinin Belirlenmesi” projesi kapsaminda hazirlanmis olan “KKTC Sanayi Stratejisi” raporu hazirlandi.
Kibris Türk sanayinin gelismesini ve rekabet gücünün artirilmasini hedefleyen rapor, 2017- 2021 yilini kapsayan döneme isik tutuyor.
Rapor, Dünya ekonomisinin düsük oranli büyüme sürecine girdigi bu dönemde Kuzey Kibris ekonomisinin sürdürülebilir büyüme trendini yakalayamadigini ortaya koyuyor.
Yerli imalatin yeterince büyümemesinin nedenleri arasinda, mali yapi ve sürdürülebilirligin zayif olmasi, bütçedeki yapisal sorunlar, egitim sektöründeki sinirli gelismeler, fiziki kaynaklarin sinirli olmasi, pazarin içe dönük olmasi ve disa açilmadaki kisitlar, küresel politika ve ekonomik gelismelerin ada ülkesini diger ülkelere nazaran daha fazla etkilemesi gösteriliyor.
Güçlü ve zayif yanlar
KKTC’de imalat sanayinin büyümesi için rapor ülkedeki çalismalara ciddi bir ayna tutuyor. KKTC’nin en güçlü yani TC, AB ve Orta Dogu gibi önemli pazarlara yakin stratejik cografi konumu olarak ortaya çikiyor.
Ancak, Birçok alanda denetim eksikliginin olmasi KKTC imalat sanayinin en zayif yönü olarak öne çikiyor.
Üniversite adasi olarakl anilan KKTC’de, halen “üniversite- sanayi isbirligi” gelistirilemedi. Yakit, enerji, isçilik gibi yüksek girdi maliyetleri halen en büyük sorunlar arasinda yer aliyor.
Imalat sanayindeki isletmeler kurumsallasma düzeyinin yeteri kadar tamamlamazken, yerel ürünlerle ilgili düsük kalite algisi halen giderilemedi.
425 firma ile analiz çalismasi
Proje kapsaminda K.T. Sanayi Odasi üyelerinin envanteri çikarilarak, 425 sanayi firmasi ile analiz çalismasi yapildi.
Analizde sanayi sektörünün mevcut durumu detayli olarak incelenirken, sanayi sektörünü yakindan ilgilendiren ekonomik veriler analiz edildi.
Sanayi sektörünün hem iç pazar hem de ihracata yönelik gelistirilmesi konusunda politika önerilerine isik tutacak veriler elde edildi. Iste verilerden bazilari:
- Firmalarin %56.9’unun web sayfasi bulunmamaktadir,
- Firmalarin büyük bir çogunlugu (%68.9 – 293 firma), üretimlerini isgücü – makine esit yogunlukta kullanarak gerçeklestirmektedir,
- Firmalarin çogunlugu (%35.3) %50 – %70 arasi kapasite ile çalismaktadir. Ancak firmalarin %33.1’i ise üretim faaliyetlerini %50’nin altinda kapasite kullanim orani düzeyinde gerçeklestirmektedir,
- Firmalarin üretim kapasitelerini kullanamama nedeni olarak en çok %36.3 oran ile “talep yetersizligi”, finansal kaynak yetersizligi ve pazarlama-tanitim eksikligi olarak belirtilmektedir,
- Firmalarin %64’ü kullandiklari hammaddeyi/sanayi girdisini ithal etmektedir,
- Firmalar, en çok kalite ve fiyat sebeplerinden dolayi hammaddelerini ithal etmektedirler,
- Firmalarin %64.5’ü herhangi bir Ar-Ge çalismasi yapmamaktadir.
Bes önemli adim
KKTC’yi 2025’e tasiyacak strateji planlamasinda, bes önemli adimin acilen atilmasi gerekiyor. Uzmanlarca ortaya çikarilan KKTC Sanayi Strateji Raporu’na göre, bes madde sunlar:
- Sanayi Sektörünün Rekabet Gücünün Artirilma
- Yatirim Ortaminin Iyilestirilmesi
- Sanayi Sektörünün Ihtiyaç Duydugu Kaliteli Is Gücünü Saglamak
- NIS Ürünlerin Markalasmasi
- Yenilikçi Ve Ar-Ge’ye Dayali Sanayinin Gelistirilmesi
Kayit disilik öne çikiyor
KKTC Imalat sanayinin önündeki en büyük engellerden biri de, kayit disilik. Disa açik olmayan ekonomik yapi yaninda, kayit disiligin artarak büyümesi de, raporun neredeyse her sayfasinda devletin denetim görevini yapmadigini ortaya koyuyor.
Ayrica yerli ürün taniminin yapilmasi ve konuya iliskin mevzuatin hazirlanarak, yerli üretimin tesvik
edilmesi de yerli sanayinin rekabet gücünü artiracak önemli hususlardan biri olarak öne çikiyor.
“Yerli ürün” kavraminin gelismesi için yapilan öneriler ise söyle:
- Sanayi Odasina kayit olunmasi ve sanayi sicil belgesine sahip olmak,
- Üretim konusunun ve kapasitesinin sanayi odasinca tescil edilmis olmasi,
- KKTC’de imal edilen ve bünyesinde en az %30 katma deger ya da %40 yerel girdi tasiyan ürünler (bu deger ayrica ilgili otorite tarafindan diger ülke örnekleri de incelenerek belirlenmelidir),
- Tamamen KKTC’de üretilen veya elde edilen ürünler ile üretim sürecinin önemli asamalarinin ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esasli isçilik ve eylemin KKTC’de yapilmis olmasi,
- Tarim ürünleri üretiminde Tarim ve Dogal Kaynaklar Bakanliginin Çiftçi Kayit Sistemi ile ilgili kayit belgesine sahip olunmasi,
- KKTC’de toplanan bitkisel ürünler, KKTC’de dogan ve yetistirilen canli hayvanlar ve bunlardan elde edilen ürünler, KKTC’de yetistirilen ve avlanan su ürünleri, KKTC’de çikarilan madenler ve madencilik ürünleri yerli mali olarak tanimlanabilir.
- Bu kapsamda detayli bir çalisma yapilarak ilgili mevzuat gelistirilmeli ve yerli mali üretimi tesvik edilmelidir.